Zmiany klimatyczne oraz rosnąca urbanizacja, która często prowadzi do zwiększenia obszarów utwardzonych kosztem terenów zielonych, mają istotny wpływ na nasilający się problem z odprowadzaniem i gospodarowaniem wodami opadowymi na terenach miejskich.

Problem jest szczególnie zauważalny w centrach miast, gdzie dodatkowo często istnieją ogólnospławne systemy kanalizacyjne. Brak możliwości retencji w połączeniu z niedostatecznymi rozwiązaniami zapobiegającymi podtopieniom powoduje przy silnych deszczach powstanie rozległych zastoisk wodnych a w najgorszych przypadkach zalanych piwnic domów i miejsc użyteczności publicznej.

Przyczynę występowania problemów z odprowadzaniem wód opadowych niezwykle trudno jest sprowadzić do jednego elementu. Może to być zarówno kwestia niewłaściwej eksploatacji systemu prowadząca do niedrożności sieci wynikającej z zatorów lub zatkanych wpustów deszczowych, ale także źle zaprojektowana lub niedostosowana do rzeczywistych potrzeb sieć kanalizacji deszczowej.

Niestety ze względu na postępujące zmiany klimatyczne, w najbliższych latach prognozuje się wzrost zdarzeń nagłych takich jak ponadnormatywne deszcze nawalne, czy będąca ich przeciwieństwem długotrwałą susza wymagająca podjęcia działań prowadzących do jak najskuteczniejszego retencjonowania wód deszczowych.

Po co planować gospodarowanie wodami opadowymi?

Każdy z opisanych powyżej skutków można rozwiązań wprowadzając planowe gospodarowanie wodami opadowymi na terenach miejskich. Przede wszystkim planowanie pozwala także zmaksymalizować zagospodarowanie wód opadowych „u źródła” tj. na powierzchni zlewni deszczowej. Wdrożenie systemowych rozwiązań pozwala dzięki temu odciążyć systemy sieci kanalizacji deszczowej i pośrednio sieci wodociągowej (poprzez zmniejszenie zapotrzebowania na wodę do podlewania).

Zastosowanie powierzchni czynnych biologicznie poprzez użycie roślin hydrofitowych w ogrodach deszczowych czy obniżeniach bioretencyjnych, czy w końcu magazynowanie wody deszczowej do nawadniania roślin pozwala zniwelować okresowe podtopienia oraz zredukować zjawiska miejskiej wyspy ciepła.

Jak powstaje koncepcja?

Zwykle ze względu na przestrzenny charakter zdarzeń bazą stanowiącą podstawę prac koncepcyjnych jest model kanalizacji deszczowej zbudowany w oparciu o system informacji przestrzennej. Budowa modelu pozwala na odwzorowanie cyfrowe terenu oraz wykonanie obliczeń wpływu stosowanych rozwiązań na stan docelowy koncepcji.

W oparciu o model tworzy się szereg analiz pozwalających na:

1. Analizę stanu istniejącego sieci i pokrycia terenu. Na tym etapie identyfikowane są odcinki kolektorów deszczowych i rowów odwadniających w których następuje całkowite wypełnienie i w efekcie powstają lokalne podtopienia.
2. Analiza pracy sieci dla prognozowanej rozbudowy miasta. W tej części analiz zbudowany model modyfikowany jest zgodnie z prognozowanymi zmianami w pokryciu terenu i z uwzględnieniem projektowanych kolektorów i rowów w perspektywie wieloletniej. Tak uzupełniony model pozwala zweryfikować wpływ przyszłej rozbudowy na funkcjonowanie systemu kanalizacji deszczowej i jednocześnie weryfikować sprawność zaprojektowanych systemów odciążających takich jak zbiorniki retencyjne czy zastosowanie bioretencji powierzchniowej.
3. Analiza pracy sieci dla prognozowanej rozbudowy miasta z uwzględnieniem niezbędnych inwestycji i retencji rozproszonej. Ten etap to weryfikacja wariantów inwestycyjnych uwzględniająca modyfikacje istniejącego systemu w celu polepszenia stanu sieci kanalizacji deszczowej i możliwość oceny wpływu tych działań na stan docelowy.
4. Analiza pracy sieci i zabezpieczenie miasta przed podtopieniami. Na bazie wcześniejszych wariantów, w najbardziej zaawansowanej opcji możliwe jest zaproponowanie inwestycji w postaci budowy nowych zbiorników oraz kanałów retencyjnych, modyfikację istniejącej sieci kanalizacyjnej a także wprowadzenie mechanizmów pozwalających na wykorzystanie retencji kanałowej.

W każdym z wariantów w zależności od potrzeb miasta tworzona jest lista niezbędnych działań inwestycyjnych, harmonogramy inwestycyjne i ocena ważności zadań w zależności od zidentyfikowanych zagrożeń i posiadanych środków.

Jakie produkty informacyjne otrzymasz?

Poniżej opisaliśmy listę dokumentów i opracowań składających się na przykładową koncepcję gospodarowania wodami opadowymi. Są to:

1. Bazę danych podziału zlewni wraz z granicami poszczególnych zlewni, siecią kanalizacji deszczowej, odbiorniki wód, wyloty do odbiorników, urządzenia podczyszczające
2. Opis zlewni (podział hydrograficzny, spis zlewni, zestawienie powierzchniowe, zestawienie powierzchniowe pod względem rodzaju terenu, współczynniki spływu dla rodzaju terenu),
3. Analizy hydrauliczne systemu kanalizacji deszczowej we wskazanych wariantach
4. Mapy sieci kanalizacji deszczowej (sieć istniejąca i projektowana, kanały odciążające, rozwiązania odprowadzania wód deszczowych, cieki wodne i rzeki, obszary pod tereny zalewowe) ze wskazaniem istniejących i wymaganych odbiorników (rowy, zbiorniki, cieki),
5. Synteza analizy hydraulicznej dla wskazanych wariantów
6. Zalecenia lokalizacji ewentualnych zlewni awaryjnych (przelewy burzowe, wskazanie terenów nadających się do zalania – nisko posadowione łąki, tereny otwarte, zalesione itp.),
7. Wnioski, zalecenia i wyniki:
   • wskazanie miejsc konfliktowych sieci kanalizacyjnej,
   • wskazanie miejsc systemu odprowadzającego, koniecznych do przebudowy,
   • wskazanie najkorzystniejszych tras kanalizacji deszczowej w celu likwidacji podtopień,
   • wskazanie kolejności przeprowadzania inwestycji,
   • wskazanie lokalizacji i rodzaju zbiorników retencyjnych i nowych odbiorników wód.

Zainteresowany? Umów się na prezentację naszych doświadczeń w tym obszarze.